Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011

Ἡ Ἱερὰ Παράδοση ὡς πηγὴ πίστεως

Ἡ Ἱερὰ Παράδοση ὡς πηγὴ πίστεως



Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἰεροθέου.


Τί εἶναι ἡ Ἱερὰ Παράδοση, καὶ ποιὰ ἡ σχέση της μὲ τὴν Ὀρθοδοξία, μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ μὲ τὴ Θεία ἀποκάλυψη;

Ἡ ἴδια ἡ Καινὴ Διαθήκη μᾶς κάνει λόγο γιὰ τὴν Παράδοση ποὺ ἐνεργοῦσε παράλληλα μὲ τὴν Γραφὴ καὶ μᾶς ἀποδεικνύει τὴν ἀλήθεια ὅτι καὶ ἡ Γραφὴ εἶναι ἕνα μέρος αὐτῆς τῆς Παραδόσεως.

Πολλὰ χωρία ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη θὰ μποροῦσα νὰ παραθέσω. Θὰ ἀρκεσθῶ ὅμως στὰ πιὸ χαρακτηριστικά. Στοὺς Θεσσαλονικεῖς γράφει ὁ Ἀπόστολος: «Ἄρα οὖν, ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾿ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β΄ Θεσ. β΄, 15). Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς Ἐπιστολὲς οἱ Χριστιανοὶ καλοῦνται νὰ ἐφαρμόσουν καὶ ὅσα προφορικά τους ὑπογράμμισε ὁ Ἀπόστολος.

Στὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ ὁ Ἀπόστολος τοὺς ἐπαινεῖ γιατί κρατοῦν τὶς παραδόσεις: «Ἐπαινῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ὅτι πάντα μου μέμνησθε καὶ καθὼς παρέδωκα ὑμῖν τὰς παραδόσεις κατέχετε» (Α΄ Κορ. ια΄, 2).

Στὴν ἴδια ἐπιστολὴ (Α΄) κάνει λόγο γιὰ μιὰ προγενέστερη ἐπιστολὴ (κεφ. ε΄, 9). Τὸ γράφουμε αὐτὸ γιὰ νὰ δοῦμε ὅτι ὑπῆρξαν καὶ ἀλλὰ κείμενα τὰ ὁποῖα δὲν διασώθηκαν γιὰ νὰ περιληφθοῦν στὸν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Στοὺς Χριστιανοὺς τῶν Φιλίππων γράφει: «...ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾿ ὑμῶν» (Φιλ. δ΄, 9). Πρέπει νὰ τηροῦν ὄχι μόνον ὅσα τοὺς γράφει στὴν ἐπιστολή, ἀλλὰ καὶ ὅσα ἄκουσαν καὶ ὅσα εἶδαν καὶ ὅσα παρέλαβαν. Ἀπὸ αὐτὸ φαίνεται καθαρὰ ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν περιέχει ὅση τὴν Ἀποκάλυψη.

Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης γράφει: «Πολλὰ ἔχων ὑμῖν γράφειν, οὐκ ἠβουλήθην διὰ χάρτου καὶ μέλανος, ἀλλὰ ἐλπίζω ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς καὶ στόμα πρὸς στόμα λαλῆσαι, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη» (Β΄ Ἰω., 12). Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐδῶ, ὅπως καὶ στὴν Γ΄ ἐπιστολὴ στ΄, 13, διαβεβαιώνει ὅτι δὲν ἔγραψε ὅλα ὅσα ἔπρεπε νὰ τοὺς πεῖ. Ἐπιφυλάσσεται νὰ ἀναλύσει περισσότερες ἀλήθειες «στόμα πρὸς στόμα» μὲ τὴν προσωπικὴ ἐπικοινωνία.

Ἀλλὰ καὶ τὰ Εὐαγγέλια δὲν περιγράφουν ὅλη τὴν ζωὴ τοῦ Χριστοῦ, οὔτε παρουσιάζουν ὅλα τα θαύματα τὰ ὁποῖα ἔκανε ὅσο ζοῦσε στὴν γῆ. Τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο καταλήγει ὡς ἑξῆς: «ἔστι δὲ καὶ ἄλλα πολλὰ ὅσα ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς, ἅτινα ἐὰν γράφηται καθ᾿ ἕν, οὐδὲ αὐτὸν οἶμαι τὸν κόσμον χωρῆσαι τὰ γραφόμενα βιβλία. Ἀμήν» (Ἰω. κα΄, 25).

Μερικὰ μόνον χωρία κατεγράφησαν ἀπὸ τὰ κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης γιὰ νὰ διαπιστωθεῖ καθαρότερα ἡ ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι ἕνα μέρος ὅλης της Ἀληθείας ποὺ παρέλαβαν oι ἅγιοι ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ βίωσαν ἐν Ἁγίω Πνευματι. Ὅταν, λοιπόν, θεωροῦμε ὡς μόνη πηγὴ τῆς θείας Ἀποκαλύψεως τὴν Ἁγία Γραφή, τότε κολοβώνουμε τὴν ὅση Ἀλήθεια καὶ τὴν ὄσηΑποκαλυψη ποὺ παρέδωσε ὁ Θεὸς στοὺς φίλους Του, ποὺ εἶναι οἱ ἅγιοι, καὶ ἡ ὁποία διαφυλάσσεται μέσα στὴν Ἐκκλησία.

Μιλώντας γιὰ τὴν Παράδοση ὁ π. Ἀθανάσιος Γιέβτιτς γράφει: «ἡ παράδοσις εἶναι ὁ «θεολογικώτατος κλῆρος», δηλαδὴ ἡ κληρονομιὰ τὴν ὁποία ἔλαβε λέγει (ὁ Δαμασκηνὸς) «ἐκ θεολόγου πατρός», ἐννοῶν τὸν θεολόγον Γρηγόριον. Ἡ «παραλαβὴ» αὐτὴ τοῦ «κλήρου» τῆς παραδόσεως εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, δὲν εἶναι παραλαβὴ μόνον «διδασκαλίας» διότι τότε οἱ Πατέρες θὰ ἐλέγοντο ὄχι Πατέρες, ἀλλὰ ἁπλῶς διδάσκαλοι καὶ παιδαγωγοί. Ὁ Ἄπ. Παῦλος γράφει: «Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς Πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα» (Α΄ Κορ. δ΄, 15). Κατὰ τὸν Ἀπόστολον, λοιπόν, παράδοσις εἶναι τὸ γεννάσθαι ἀπὸ τοὺς Πατέρας ἐν Χριστῷ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου καὶ παραλαμβάνειν τὸν Χριστὸν καὶ μορφοῦν Αὐτὸν ἐν ἡμῖν» (Ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ: Ἡ Θεοτόκος, ἔκδ. «ὅσιος Ἰωάννης ὁ Ρῶσσος», σελ. 234).

Ἡ Παράδοση δὲν εἶναι κάτι διαφορετικὸ ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, δηλαδὴ τὴν Ὀρθοδοξία. Ὀρθοδοξία θὰ πῆ ὀρθὴ δόξα, δηλαδὴ ὀρθὴ δοξασία ἢ ὀρθὴ διδασκαλία περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ ὅλων των θεμάτων ποὺ ὁδηγοῦν στὴν σωτηρία τὸν ἄνθρωπο.

Αὐτὴ ὅμως ἡ ὀρθὴ πίστη ἀπεκαλύφθη ἀπὸ τὸν Θεὸ στοὺς ἄξιους αὐτῆς τῆς Ἀποκαλύψεως, σὲ ὅσους ἔχουν φθάσει στὴν θέωση καὶ ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ παραλάβουν αὐτὴν τὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἅγιοι ὅμως παραλαμβάνουν τὴν Ἀποκάλυψη καὶ τὴν παραδίδουν στὰ πνευματικά τους παιδιὰ καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν τὰ ἀναγεννοῦν.

Δὲν πρόκειται γιὰ μιὰ τυπικὴ παράδοση μιᾶς διδασκαλίας, ἀλλὰ γιὰ τὴν μετάδοση μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς ποὺ ἀνιστᾶ τὸν νεκρὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ἄνθρωπο καὶ τὸν ὁδηγεῖ στὴν θέωση. Ἔτσι, ἐπειδὴ οἱ ἅγιοι παραλαμβάνουν καὶ παραδίδουν τὴν ὀρθὴ διδασκαλία, γι’ αὐτό, ἰσχυριζόμαστε, ὅτι ἡ Παράδοση ταυτίζεται μὲ τὴν Ὀρθοδοξία.

Παράδοση δὲν εἶναι ἁπλῶς μερικὲς διδασκαλίες ποὺ παραδίδονται ἐξωτερικὰ ἀπὸ στόμα σὲ στόμα, ἀλλὰ μετάδοση τῆς ζωῆς ποὺ ἔφερε στὸν κόσμο ὁ Χριστὸς ἐν Ἁγίω Πνεύματι καὶ τὴν μετέδωσε στοὺς ἀνθρώπους. Δὲν εἶναι ἐξωτερικὰ σχήματα, ἀλλὰ ἀναγέννηση καὶ θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἀκόμη ὑποδεικνύει στὸν ἄνθρωπο τὸν δρόμο καὶ τὸν τρόπο τῆς θεώσεως.


Πηγή: Τὸ βιβλίο τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἰεροθέου (Βλάχου): «Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ». Ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου Της Θεοτόκου (Πελαγίας), σελίδες 30-32. http://www.pelagia.org.gr/


Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

Μιὰ ἄλλη παιδαγωγικὴ

Μιὰ ἄλλη παιδαγωγικὴ



(Ἀληθινὴ ἱστορία)


- Οὔτε στὸ κυριακάτικο μεσημεριανὸ τραπέζι δὲν μπορούσαμε νὰ βρεθοῦμε ὅλοι μαζί, ὅταν εἴχαμε τὴν τηλεόραση στὸ σπίτι· νὰ κοιταχθοῦμε μεταξύ μας, νὰ μιλήσουμε, νὰ συζητήσουμε σὰν οἰκογένεια...

- Δηλαδή, θέλεις νὰ πεῖς, τώρα δὲν ἔχετε τηλεόραση;

- Ἄ, τώρα, χαμογέλασε ὁ ὥριμος ἄνδρας, τώρα πάει... Στὴ χωματερή...

- Καὶ τὸ δέχθηκαν τὰ παιδιά;

Ἡ συζήτηση περιστρεφόταν ἐδῶ καὶ λίγη ὥρα γύρω ἀπὸ τὸ τεράστιο θέμα τῆς μικρῆς ὀθόνης καὶ τῶν ὀλέθριων ἐπιδράσεων ποὺ ἀσκεῖ αὐτὴ στὴ ζωὴ ὅλων, ἰδίως τῶν παιδιῶν. Οἱ δύο συνομιλητὲς ἦταν ἀπὸ παλιὰ φίλοι, κάπου-κάπου τά ’λεγαν· ἄνθρωποι εὐσεβεῖς, τῆς Ἐκκλησίας, οἰκογενειάρχες.

- Τὰ παιδιά, εἶπες; Κούνησε ἐλαφρὰ τὸ κεφάλι του. Δὲν θὰ τὸ πιστέψεις. Αὐτὰ μοῦ τὸ ζήτησαν νὰ τὴν πετάξουμε.

- Μιλᾶς σοβαρά;

- Θαῦμα... Τίποτε ἄλλο δὲν μπορῶ νὰ πῶ. Ὁ Θεὸς τὰ φώτισε. Ἦταν μανιακὰ μὲ τὴν τηλεόραση.

- Καὶ πῶς ἔγινε;

- Τί νὰ σοῦ πῶ; Θὰ σοῦ πῶ τί ἔγινε, κι ἂν ἐσὺ καταλάβεις τὸ πῶς...

- ...

- Μὴ νομίζεις πὼς κι ἐγὼ πήγαινα πίσω. Δυστυχῶς δὲν εἶχα καλὴ σειρὰ σ’ αὐτὸ τὸ θέμα. Μπορῶ νὰ πῶ, ἐγὼ φταίω ποὺ δὲν ξεκολλοῦσαν ἀπ’ τὸ γυαλί.

Κάποια μέρα λοιπὸν ἤμουν μαζί τους καὶ βλέπαμε μιὰ ἐνημερωτικὴ ἐκπομπή. Ὁπότε, σὲ κάποια στιγμή, καὶ χωρὶς προειδοποίηση, ἔγινε ξαφνικὴ διακοπὴ τοῦ προγράμματος, γιὰ νὰ μποῦν – λέει – διαφημίσεις. Στὸ δευτερόλεπτο περάσαμε σὲ ἄλλο σκηνικό. Ἀλλὰ τί ἦταν ἐκεῖνο ποὺ ἀντικρίσαμε; Μιὰ ἄθλια σκηνὴ ἀπὸ ἔργο ποὺ ἐπρόκειτο νὰ παιχθεῖ τὴν ἄλλη μέρα καὶ τὸ διαφήμιζε ἀπ’ τὴν προηγούμενη. Ἄθλια, σοῦ λέω. Δὲν μπορῶ νὰ σοῦ πῶ. Κοκκίνισα ποὺ τὴν εἶδα. Δὲν σοῦ κρύβω πὼς πιὸ πολὺ ντράπηκα ποὺ βρισκόμουν δίπλα στὰ παιδιά μου. Χαμήλωσα τὰ μάτια. Ἔνιωσα πολὺ ἄσχημα.

Σὲ λίγα δευτερόλεπτα σηκώθηκα κι ἔφυγα. Ἤμουν ἀναστατωμένος. Δὲν εἶναι δυνατόν, ἔλεγα μέσα μου. Οἱ παραγωγοὶ ἔχουν ξεπεράσει κάθε ὅριο ἀνοχῆς.

Τὰ παιδιὰ ἀντιλήφθηκαν τὴν ταραχή μου – κοιτάχτηκαν λίγο συναμεταξύ τους· συνέχισαν ὅμως νὰ παρακολουθοῦν τὴν ἐκπομπή...

Τὸ βράδυ τῆς ἡμέρας ἐκείνης πῆγα κάτι νὰ τοὺς πῶ. Τὸ νόημα ἦταν πὼς εἶναι ντροπὴ πλέον νὰ βλέπουμε τηλεόραση.

- Καὶ τί, καλόγεροι θὰ γίνουμε; μοῦ ἀπάντησε ὁ πρῶτος, στὸ πανεπιστήμιο δευτεροετής. Τὰ ἄλλα δύο ἦταν στὸ Λύκειο. Δὲν συνέχισα. Κατάλαβα δὲν ἔπαιρνε ἄλλο. Σώπασα.

- Καὶ λοιπόν; Πῶς ἔγινε καὶ ἄλλαξαν τελικά;

- Σώπασα. Τὸ βράδυ ἔκανα τὴν προσευχή μου. «Συγχώρα με, Κύριε», εἶπα, «καὶ μὴ γίνει ἡ δική μου ἁμαρτία ἐμπόδιο στὴ χάρη σου. Φώτισέ τα», παρακάλεσα θερμά.

Μετὰ μοῦ ἦρθε μία σκέψη. Θὰ βάλω «κανόνα» στὸν ἑαυτό μου, εἶπα. Νὰ τοὺς τὸ ἐπιβάλω δὲν μπορῶ, μεγάλα παιδιὰ εἶναι. Μπορῶ ὅμως νὰ ἐπιβάλω στὸν ἑαυτό μου... Λοιπόν, ἀπὸ δῶ καὶ μπρὸς ἡ τηλεόραση εἶναι παρελθὸν γιὰ μένα. Τέλειωσε. Δὲν θὰ ξανακαθίσω μπροστὰ στὴν ὀθόνη.

Τό ’κανα ὑπόσχεση καὶ ζήτησα τὴ βοήθειά του καὶ γιὰ μένα καὶ γιὰ τὰ παι διά μου...

Πέρασε καιρὸς ἀπὸ τότε. Τὰ παιδιὰ συνέχισαν νὰ βλέπουν κανονικά. Ἐμένα καιγόταν ἡ καρδιά μου ποὺ τά ’βλεπα ἔτσι κολλημένα. Δὲν ἔλεγα τίποτε. Ἐξάλλου φταίχτης ἤμουν, δὲν εἶχα τὴν παρρησία νὰ μιλήσω. Ἀλλὰ οὔτε καὶ νὰ πῶ τίποτε μποροῦσα, στὴν ἡλικία ποὺ ἦταν. Ἐγὼ τὸν κανόνα μου καὶ προσευχή. Τίποτε ἄλλο.

- Καὶ δὲν κατάλαβαν τίποτε ποὺ σ’ ἔβλεπαν ἔτσι, νὰ μὴν παρακολουθεῖς;

- Λὲς νὰ μὴν κατάλαβαν; Δὲν μοῦ ἔλεγαν ὅμως τίποτε. Μόνο στὴν ἀρχὴ καναδυὸ φορὲς «μπαμπά, τρέξε· τρέξε, χάνεις». Μετὰ τὸ πῆραν εἴδηση καὶ δὲν μὲ φώναζαν.

- Κι ἔπειτα; Τί ἀπέγινε τελικά;

- Ἕνα χρόνο κράτησε αὐτὴ ἡ ἱστορία. Αὐτὰ στὴν ὀθόνη κι ἐγὼ στὸν κανόνα μου. Μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο ἔρχεται ἡ μεγάλη μου κόρη, τελειόφοιτη στὸ σχολεῖο.

- Μπαμπά, μοῦ λέει, θέλω νὰ σοῦ πῶ...

- Τί εἶναι, κόρη μου;

- Τὸ συζητήσαμε μαζὶ τ’ ἀδέλφια, ἡ τηλεόραση μᾶς ὑποτιμᾶ μ’ αὐτὰ ποὺ δείχνει.

- Ἄ, τί λές;

- Ἐμεῖς πάντως δὲν τὴν θέλουμε ἄλλο. Δὲν ξέρω τί λέτε μὲ τὴ μαμά, δὲν θὰ μᾶς πείραζε καθόλου νὰ τὴν πετάξετε.

- Ἔμεινα ἄναυδος! Ἕνα χαμόγελο μόνο μοῦ ἦρθε. Βαθιὰ ἀνακούφιση...

Τὸ βράδυ ἐκεῖνο ἄλλαξα τὰ λόγια τῆς προσευχῆς. Τώρα εὐχαριστία μόνο σ’ Ἐκεῖνον ποὺ ἄκουσε τὴ δέησή μου καὶ μᾶς ἀπάλλαξε ἀπ’ αὐτὸν τὸν δυνάστη μὲ τόσο θαυμαστὸ τρόπο. Καὶ μένα καὶ τὰ παιδιά μου.


Πηγή: Ὀρθόδοξο Χριστιανικὸ Περιοδικὸ Ὄργανο Ὁμωνύμου Ἀδελφότητος Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ». Ἔτος 52ο - 1 Νοεμβρίου 2011 - Τεῦχος 2032 - Σελίδες 453-454.


Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2011

Περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς

Περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς



Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (†), Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου.


Ἄς ποῦμε καὶ ὀλίγα περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς.

Ὁ σκοπὸς τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς εἶναι νὰ προκαλέση κατάνυξι ἤ δοξολογία καὶ ὄχι ἐρωτικὸ συναισθηματισμό. Στὴν Δυτικὴ παράδοσι ἀπὸ τὸν Μεσαίωνα, ἀπὸ τοὺς Φράγκους δηλαδή, καθιερώθηκε νὰ μὴ διακρίνη κανεὶς τὰ ἐρωτικὰ ἀπὸ τὰ θρησκευτικὰ τραγούδια. Ἄν ἀκούσετε Προτεστάντες ἤ Παπικοὺς νὰ ψάλλουν μέσα στὸν ναό τους, καταλαβαίνετε ἀμέσως ὅτι τραγουδοῦν μέσα στὸν ναό. Δὲν ψάλλουν. Ἀποδίδουν τὰ τροπάριά τους μὲ ἕναν τρόπο ἐρωτικό.

Ὅταν τραγουδοῦν οἱ Παπικοὶ ὕμνους στὴν Παναγία, δὲν εἶναι μόνο τὰ λόγια ποὺ εἶναι ἐρωτικά, ἀλλὰ καὶ ἡ μουσικὴ εἶναι ἐρωτική. Δηλαδὴ εἶναι σὰν νὰ ἐρωτοτροποὺν με τὸν Χριστό! Ἀκούει κανεὶς ἕνα συναισθηματικὸ μέλος καὶ μία συναισθηματικὴ μουσική. Μὲ τὸ συναίσθημα προσπαθοῦν νὰ προκαλέσουν μία συναισθηματικὴ θρησκευτικότητα στα μέλη τους.

Ἐπειδὴ λοιπὸν ἡ Παράδοσίς τους ἔχει αὐτὸν τὸν συναισθηματικὸ χαρακτῆρα, γι’ αὐτὸν τὸν λόγο οἱ σοβαροὶ ἄνθρωποι στὴν Ἀμερικὴ καὶ στὴν Εὐρώπη δὲν θρησκεύουν, διότι δὲν πείθονται μὲ τέτοιους συναισθηματισμούς. Ὅσοι θρησκεύουν ἐκεῖ, εἶναι συναισθηματικοὶ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ὅμως δὲν εἶναι καὶ συνεπεῖς στὴν ἔρευνα. Γενικὰ ἐννοῶ στὴν ἔρευνα. Διότι ἕνας συνεπὴς Εὐρωπαῖος ἤ Ἀμερικανὸς εἶναι φυσικὸ νὰ εἶναι ἄθεος κάτω ἀπὸ τέτοιες προϋποθέσεις καὶ νὰ μὴν εἶναι οὔτε Παπικὸς οὔτε Προτεστάντης. Βαρειὰ βέβαια εἶναι αὐτὴ ἡ κουβέντα, ἀλλὰ αὐτὴ εἶναι ἡ πραγματικότητα. Διότι ἕνας σοβαρὸς ἐπιστήμων δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ παραδεχθῆ ποτὲ τὰ θεμέλια τῆς Παπικῆς ἤ Προτεσταντικῆς θεολογίας. Αὐτό, ἐν συνδυασμῷ μὲ τὸν συναισθηματικὸ τρόπο λατρείας τους, ἀποξενώνει πολὺ σοβαρὸ κόσμο ἀπὸ τὸν Παπικὸ καὶ Προτεσταντικὸ χῶρο. Γι’ αὐτὸ βλέπει κανεὶς τοὺς ναοὺς τους ἄδειους.

Τὸ ἴδιο φοβοῦμαι ὅτι θὰ πάθη καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἄν ἐπιτρέψη τὸν εὔσεβισμό, τὸν συναισθηματισμὸ καὶ τὴν διανόησι νὰ κατακτήσουν τὸν χῶρο τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας, διότι ἡ κρίσις, ποὺ νομίζω ὅτι περνάει σήμερα (σ. τὸ ἔτος 1983) ἡ Ἐκκλησία, θὰ εἶναι καὶ ἡ τελευταία Της. Μετὰ δὲν θὰ ὑπάρχη τίποτε τὸ ὄρθιο γιὰ νὰ σαλευθῆ καὶ νὰ ὑποστῆ κρίσι.


Πηγή: Τὸ βιβλίο τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου, Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου, «Πατερικὴ Θεολογία». Ἐκδόσεις Παρακαταθήκη, Α΄ ἔκδοση Αὔγουστος 2004, σελίδες 219-220.


Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2011

Τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ Θεία Λειτουργία

Τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ Θεία Λειτουργία



Κυριακάτικο ἐγκύκλιο κήρυγμα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ἱερεμίου.


1. Αὔριο, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἔχει ἑορτή, ἔχει Θεομητορική ἑορτή. Τό εἴπαμε καί ἄλλοτε ὅτι οἱ ἑορτές τῆς Παναγίας μας εἶναι πολύ λαμπρές, γιατί ἔτσι πρέπει νά εἶναι.

Ἡ Παναγία εἶναι ἡ Μητέρα μας καί, ὅπως, ὅταν το σπίτι ἔχει τήν ἑορτή τῆς μάνας, ἔχει ἰδιαίτερη χαρά, ἔτσι και ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἑορτή τῆς Μητέρας μας Παναγίας, ἐμεῖς οἱ χριστιανοί, τά παιδιά Της, ἔχουμε μεγάλη χαρά.

Αὔριο, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἑορτάζουμε τά Εἰσόδια τῆς Παναγίας μας στον Ναό σέ ἡλικία τριῶν ἐτῶν. Αὐτό βέβαια τό μεγάλο γεγονός δέν ἀναφέρεται στά Εὐαγγέλια, ἀλλά τά Εὐαγγέλια, αὐτά μόνο, δέν περιέχουν ὅλη τήν πίστη μας. Πηγή τῆς πίστης μας εἶναι κυρίως ἡ Ἱερή Παράδοση καί τά Εὐαγγέλια εἶναι ἕνα τμῆμα μόνο τῆς Ἱερῆς Παράδοσης, τό γραπτό της τμῆμα.

Δεν μᾶς λέγουν λοιπόν τά Εὐαγγέλια γιά τήν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας, ἀλλά μαθαίνουμε γι᾽ αὐτήν ἀπό την Ἱερή Παράδοση. Πολλοί ἅγιοι Πατέρες καί ἰδιαίτερα ὁ μέγας θεολόγος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἔχουν ὁμιλίες στην ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας. Και ἡ Ἐκκλησία μας με ὡραίους ὕμνους τῶν φωτισμένων ὑμνωδῶν της ὑμνεῖ πρεπόντως τήν ἑορτή αὐτή.

2. Τό θέμα τῆς ἑορτῆς εἶναι ὅτι ἡ Παναγία εἰσῆλθε στό Ναό. Ὅσοι λοιπόν θέλουμε νά συναντήσουμε τήν Παναγία – και ὅλοι τό θέλουμε αὐτό – νά πηγαίνουμε στον Ναό, γιατί ἐκεῖ στόν Ναό κατοικεῖ ἡ Παναγία μέ τήν Εἴσοδό της σ᾽ αὐτόν. Και τον Ναό τώρα πρέπει νά τόν νοιώθουμε πιό ἀγαπητό και ἐπιθυμητό, γιατί δέχτηκε μέσα του τήν Παναγία.

Ἐδῶ στόν Ναό, πραγματικά, ἀγαπητοί μου, ἡ Παναγία ἔχει ἰδιαίτερα τήν κατοικία Της. Σ᾽ ὅποια Ἐκκλησία κι ἄν πᾶτε, μικρή ἤ μεγάλη, θά δεῖτε ἀριστερά στό τέμπλο ἐπιβλητικά την εἰκόνα Της. Καί στήν κόγχη τοῦ Ἱεροῦ ἔχουμε πάλι πολύ ἐκφραστικά τήν εἰκόνα Της μέ ἀνοικτή τήν ἀγκαλιά Της, την Πλατυτέρα, ὅπως τήν λέγουμε. Ἐδῶ στόν Ναό ὑμνεῖται ἰδιαίτερα ἡ Παναγία, ἀλλά καί οἱ Κανόνες σέ ὅλους τους ἁγίους καταλήγουν ὁπωσδήποτε σέ ἕνα τροπάριο πρός Αὐτήν, πού το λέμε Θεοτοκίο.

3. Ἐδῶ στόν Ναό τελοῦμε τήν Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία εἶναι το ἀνώτερο πού γίνεται κάτω στήν γῆ, ἀλλά καί πάνω στον οὐρανό. Καί ὅσα ζοῦμε, ἀδελφοί μου, στην Θεία Λειτουργία παραλληλίζονται μέ τήν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας στον Ναό.

(α) Τήν Εἴσοδο τῆς Παναγίας μας θά ἑορτάσουμε αὔριο, ἀλλά καί ὅσα ζοῦμε στην Θεία Λειτουργία πλέκονται γύρω ἀπό δύο Εἰσόδους, τήν Μικρή καί τήν Μεγάλη Εἴσοδο. Ἡ Μικρή Εἴσοδος εἶναι ὅταν ὁ ἱερέας παίρνει τό Εὐαγγέλιο ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα καί ἔρχεται μεταξύ τῶν πιστῶν στό κέντρο τοῦ Ναοῦ, πού σημαίνει τήν κάθοδο τοῦ Χριστοῦ κάτω στόν κόσμο. Τότε παλαιά εἰσήρχοντο οἱ πιστοί στόν Ναό, τότε ἔκαναν τήν εἴσοδό τους σ᾽ αὐτόν, πράγμα πού προεικονίστηκε ἀπό τήν Εἴσοδο τῆς Παναγίας μας στόν Ναό.

(β) Τί ἔκανε ἡ Παναγία μας στόν Ναό; Ἐκεῖ στόν Ναό ἡ Παναγία, ἀπό τήν ἀνάγνωση τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης κάθε Σάββατο σ᾽ αὐτόν, ἄκουε τίς φωνές τῶν Προφητῶν, πού μιλοῦσαν γιά τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου καί γιά τήν ἐρχομό τοῦ Μεσσία να λυτρώσει τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν ἁμαρτία.

Και ἔκανε προσευχή ἡ Παναγία μας στόν Ναό, στά Ἅγια τῶν Ἁγίων πού εὑρίσκετο· ἔκανε προσευχή, λέγω, γιά τήν σωτηρία μας, γιά τόν ἐρχομό τῆς ἡμέρας τῆς ἐλεύσεως τοῦ Λυτρωτοῦ. Αὐτό σημαίνει τό ὡραῖο ἐκεῖνο Θεοτοκίο πού λέγει «Σέ την μεσιτεύσασαν τήν σωτηρίαν τοῦ γένους ἡμῶν ἀνυμνοῦμεν Θεοτόκε Παρθένε»!

Ἀλλά καί ἐμεῖς ἐδῶ στόν Ναό, μέ την εἴσοδό μας πού κάναμε σ᾽ αὐτόν γιά νά τελέσουμε τήν Θεία Λειτουργία, ἀκοῦμε Ἱερά Ἀναγνώσματα. Ἀκοῦμε καί τίς φωνές τῶν Προφητῶν πού ἄκουγε ἡ Παναγία, ἀλλά, ἀκόμη περισσότερο, ἀκοῦμε καί ἀπολαμβάνουμε αὐτό γιά τό ὁποῖο προσευχόταν ἡ Παναγία. Ἀκοῦμε τήν διδασκαλία τοῦ Μεσσία, τοῦ ἀπό Αὐτήν σαρκωθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Σωτήρα μας.

(γ) Ἡ Παναγία στόν Ναό πού ἔμεινε, πῶς τρεφόταν; Τρεφόταν μέ μία θεία Τροφή, πού δέν ξέρουμε πῶς ἦταν, ὅπως δέν ξέρουμε πῶς ἦταν ἀκριβῶς ἡ τροφή τοῦ Ἰσραήλ στήν ἔρημο. Οὔτε καί οἱ ἴδιοι οἱ Ἰσραηλῖτες ἤξεραν ποιά ἦταν ἡ τροφή τους αὐτή, γι᾽ αὐτό καί τήν ὀνόμασαν «μάννα», λέξη πού σημαίνει «τί εἶναι αὐτό;».

«Τί εἶναι αὐτό;». Ἡμεῖς ξέρουμε τί εἶναι αὐτό! Τό «μάννα» τῶν Ἰσραηλιτῶν προεικόνιζε τήν δική μας Τροφή, τήν Θεία Κοινωνία! Ἡ Παναγία λοιπόν στόν Ναό εἶχε θεϊκή Τροφή. Και ἐμεῖς στήν Θεία Λειτουργία, ἀγαπητοί μου, δεν προσευχόμαστε ἁπλῶς, ἀλλά τρῶμε καί πίνουμε θεία Τροφή καί θεῖο Ποτό. «Λάβετε φάγετε» μᾶς λέγει ὁ Ἱερέας και «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες». Τρῶμε τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί πίνουμε το Αἷμά Του!

Ἀλλά ἄς τολμήσω νά ἐρωτήσω ἐδῶ: «Χριστέ, ὦ Χριστέ, ποῦ τό βρῆκες Ἐσύ το σῶμα καί ποῦ τό βρῆκες Ἐσύ το αἷμα καί Σέ κοινωνοῦμε; Ἐσύ εἶσαι Θεός καί ὁ Θεός δέν ἔχει σάρκα καί αἷμα». Ποῦ τό βρῆκε, χριστιανοί μου, ὁ Χριστός το σῶμα καί τό αἷμα; Τοῦ τό ἔδωκε ἡ Παναγία! Ἀπ᾽ Αὐτήν σαρκώθηκε. Γι᾽ αὐτό καί ἡ Παναγία στά λειτουργικά μας ἐδῶ βιβλία λέγεται «ἑστιάτωρ τῆς θείας Σαρκός»!!!

Ὅταν σᾶς κοινωνάει ὁ Ἱερέας νά νοιώθετε ὅτι σᾶς κερνάει ἡ Ἴδια ἡ Παναγία τό Σῶμα και τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Ἡ «ἑστιάτωρ Αὐτή τῆς θείας Σαρκός»! Αὐτή ἔδωκε την ἀνθρώπινη φύση στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ πού σαρκώθηκε στήν ἁγιασμένη Κοιλία Της.

4. Τέλος, ἀφοῦ ἡ Θεία Λειτουργία ἔχει τόση στενή σχέση μέ την Παναγία, γι᾽ αὐτό καί ἐμεῖς τήν Θεία Λειτουργία την προσφέρουμε σ᾽ Αὐτήν. Ναί, ὅπως λέγει ὁ Ἱερέας σέ μία σχετική εὐχή, ἡ Θεία Λειτουργία προσφέρεται ὑπέρ «προπατόρων, πατέρων, πατριαρχῶν, προφητῶν, Ἀποστόλων, κηρύκων, εὐαγγελιστῶν, μαρτύρων, ὁμολογητῶν, ἐγκρατευτῶν» καί ὑπέρ «παντός πνεύματος ἐν πίστει τετελειωμένου», ἀλλά «ἐξαιρέτως», δηλαδή, ἰδιαίτερα, ἡ Θεία Λειτουργία προσφέρεται ὑπέρ «τῆς Παναγίας, ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου, δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου και ἀειπαρθένου Μαρίας»!

Ἄς μᾶς δώσει ἡ Κυρία Θεοτόκος την εὐλογία Της καί τήν Εὐχή Της νά ἀγαπήσουμε τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί τόν ἅγιό Του λόγο καί νά τόν ἐφαρμόζουμε στήν ζωή μας, ΑΜΗΝ.


Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας


Π η γ ή : Ἑβδομαδιαῖο ἠλεκτρονικὸ περιοδικὸ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως: «Παναγία Προυσιώτισσα». Ἀριθμὸς φύλλου 39, Κυριακὴ 20 Νοεμβρίου 2011, σελ. 1-3. http://www.imgortmeg.gr/


Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

Νὰ φροντίσεις ἀπὸ ἐδῶ καὶ μπρὸς ν’ ἀλλάξεις ζωή!

Νὰ φροντίσεις ἀπὸ ἐδῶ καὶ μπρὸς ν’ ἀλλάξεις ζωή!



Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης

(† 02/12/1991)


Μιὰ μέρα, ὁ Γέροντας Πορφύριος πῆρε τρία πνευματικά του παιδιά, γιὰ νὰ τελέσει ἕναν Ἑσπερινὸ σὲ κάποιο μοναστήρι.

Ἀρχικά, εἴπανε νὰ πᾶνε μὲ τὰ πόδια· ἀφοῦ, ὅμως, περπάτησαν κάποια ἀπόσταση καὶ ἐπειδὴ ὁ Γέροντας ἦταν κουρασμένος, ἀπoφάσισαν νὰ πάρουν ΤΑΞΙ.

Ἀμέσως φάνηκε ἕνα ΤΑΞΙ καὶ τὰ πνευματικά του παιδιὰ εἶπαν νὰ τοῦ κάνουν νεῦμα νὰ σταματήσει.

-         Θὰ σταματήσει μόνος του ὁ ὁδηγός· ἀλλὰ ὅταν μποῦμε μέσα, μὴ μιλήσει κανένας στὸν ὁδηγό. Μόνον ἐγὼ θὰ τοῦ μιλάω, εἶπε ὁ Γέροντας Πορφύριος.

Πράγματι, σταμάτησε χωρὶς νὰ τοῦ κάνουν νεῦμα. Μόλις ξεκίνησε, ἄρχισε ὁ ὁδηγὸς τοῦ ΤΑΞΙ νὰ καταφέρεται ἐναντίον τῶν κληρικῶν καὶ νὰ τοὺς κατηγορεῖ γιὰ 1002 πράγματα.

-         Ἔτσι δὲν εἶναι βρὲ παιδιά; Τί λέτε κι’ ἐσεῖς; ἔλεγε ὁ ὁδηγὸς τοῦ ΤΑΞΙ στὰ παιδιά, ἀλλὰ ἐκεῖνα, ὅμως, «τσιμουδιά», κατὰ τὴν ἐντολὴ τοῦ Γέροντος Πορφυρίου.

Ἀφοῦ, λοιπόν, εἶδε καὶ ἀποεῖδε ὅτι δὲν τοῦ ἀπαντοῦσαν τὰ παιδιά, στράφηκε στὸ Γέροντα:

-         Ἔτσι δὲν εἶναι παππούλη; Τί λὲς κι’ ἐσύ; Δὲν εἶναι ἀλήθεια αὐτὰ τὰ πράγματα ποῦ τὰ γράφουν κι’ οἱ ἐφημερίδες;

Τοῦ λέει, τότε, ὁ Γέροντας Πορφύριος:

-         Παιδί μου, θὰ σοῦ πῶ μιὰ μικρὴ ἱστορία. Θὰ σοῦ τὴν πῶ μία φορά· δὲν θὰ χρειαστεῖ δεύτερη.

Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ τάδε μέρος (τὸ ἀνέφερε), ποὺ εἶχε ἕναν ἡλικιωμένο γείτονα, ὁ ὁποῖος εἶχε ἕνα μεγάλο κτῆμα.

Μιὰ νύχτα, τὸν σκότωσε καὶ τὸν ἔθαψε. Στὴ συνέχεια, μὲ διάφορα πλαστὰ χαρτιά, πῆρε τὸ χτῆμα τοῦ γείτονά του καὶ τὸ πούλησε.

Καὶ ξέρεις τί ἀγόρασε μὲ τὰ χρήματα τὰ ὁποῖα πῆρε πουλώντας αὐτὸ τὸ χτῆμα;

Ἀγόρασε ἕνα… ΤΑΞΙ !!!

Ὁ ὁδηγός, συγκλονισμένος, σταματᾶ στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου.

-         Μὴν πεῖς τίποτε παππούλη· μόνο ἐγὼ κι’ ἐσὺ τὸ ξέρουμε…

-         Ὄχι, παιδί μου· τὸ ξέρει κι’ ὁ Θεός! Καὶ νὰ φροντίσεις ἀπὸ ἐδῶ καὶ μπρὸς ν’ ἀλλάξεις ζωή!


Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011

Ὁ Ἑσπερινὸς (Β΄)

Ὁ Ἑσπερινὸς (Β΄)



Κυριακάτικο ἐγκύκλιο κήρυγμα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ἱερεμίου.


1. Στό προηγούμενο κήρυγμά μας, ἀδελφοί χριστιανοί, ἀρχίσαμε νά μιλᾶμε γιά τόν Ἑσπερινό.

Ὁ Ἑσπερινός, λέγαμε, ἀρχίζει μέ τόν λεγόμενο προοιμιακό Ψαλμό, πού ξαναλέμε ὅτι λέγεται ἔτσι ἐπειδή εἶναι στήν ἀρχή τοῦ «οἴμου», τοῦ «δρόμου» δηλαδή πρός τόν Θεό μέ τήν θεία λατρεία. Ἀλλά καί μετά τόν Ψαλμόν αὐτόν, πού λέγαμε ὅτι εἶναι ἕνας ὕμνος τῆς πανσοφίας καί παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ, ἔχουμε πάλι Ψαλμούς· εἶναι μιά ὁμάδα ἀπό τέσσερις Ψαλμούς (εἶναι οἱ ψαλμοί 140, 141, 129 καί 116).

Οἱ Ψαλμοί αὐτοί λέγονται «λυχνικοί». Θά πρέπει νά τό καταλαβαίνετε, γιατί οἱ Ψαλμοί αὐτοί λέγονται ἔτσι. Λέγονται ἔτσι, γιατί εἶναι ἑσπερινοί Ψαλμοί, γιατί τόν «λύχνο» τόν ἀνάβουμε τήν ἑσπέρα. Δέν τούς ἀκοῦτε ὅμως τούς Ψαλμούς αὐτούς, γιατί συνήθως, χάριν συντομίας, παραλείπονται. Κακῶς παραλείπονται, ἀφοῦ μάλιστα εἶναι καί σύντομοι. Ἀκοῦμε μόνον τούς πρώτους στίχους τοῦ πρώτου Ψαλμοῦ τῆς ὁμάδας, τό «Κύριε ἐκέκραξα» καί τό «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου».

Αὐτό πού πρέπει νά μᾶς κάνει ἐντύπωση, χριστιανοί μου, εἶναι ὅτι στόν Ἑσπερινό χρησιμοποιοῦμε πολύ τό Ψαλτήριο. Ἀπό τήν ἀρχή κιόλας εἴπαμε πέντε Ψαλμούς. Καί ὄχι μόνον στόν Ἑσπερινό, ἀλλά καί στό Ἀπόδειπνο καί στόν Ὄρθρο καί στίς ἀκολουθίες τῶν Ὡρῶν καί στίς Κηδεῖες καί σέ κάθε λειτουργική ἀκολουθία ἡ Ἐκκλησία μας χρησιμοποιεῖ τό Ψαλτήριο.

Γι᾽ αὐτό καί τό Ψαλτήριο πρέπει νά μᾶς γίνει πολυφίλητο ἀνάγνωσμα, νά τό ἔχουμε στά σπίτια μας καί νά το διαβάζουμε. Ἕναν Ψαλμό κάθε μέρα.

2. Οἱ τελευταῖοι στίχοι τοῦ τελευταίου Ψαλμοῦ τῆς «λυχνικῆς» ὁμάδας, πού σᾶς εἶπα παραπάνω, δέν ψάλλονται μόνοι, ἀλλά μαζί μέ ἕνα τροπάριο. Τά τροπάρια αὐτά, ἐπειδή ἀκριβῶς λέγονται μέ ψαλμικό στίχο, ὀνομάζονται «Στιχηρά» τροπάρια.

Δέν εἶναι δέ ὁποιαδήποτε τά τροπάρια αὐτά, ἀλλά ἀναφέρονται στόν ἅγιο τῆς ἄλλης ἡμέρας· καί ἡ ἄλλη ἡμέρα ἀρχίζει, εἴπαμε, μέ τόν Ἑσπερινό. Ἄν πρόκειται γιά τόν Ἑσπερινό τοῦ Σαββάτου, τά Στιχηρά αὐτά τροπάρια ἀναφέρονται στήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς.

3. Πρέπει νά ξέρουμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ὅτι τήν Κυριακή ἡμέρα ἑορτάζουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Ἑπομένως τά Στιχηρά τροπάρια τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Σαββάτου ἀναφέρονται βέβαια στόν ἅγιο τῆς ἄλλης ἡμέρας, ἀλλά τά πρῶτα ἀπό αὐτά τά τροπάρια μιλοῦν γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, γι᾽ αὐτό καί τά λέμε «Ἀναστάσιμα».

Ἑπτά εἶναι τά Ἀναστάσιμα αὐτά Στιχηρά τροπάρια τοῦ κάθε ἤχου τῆς Ἐκκλησίας μας. Τά πρῶτα τρία ἀπό αὐτά τά Ἀναστάσιμα τροπάρια ξέρουμε ὅτι εἶναι τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τοῦ μεγάλου αὐτοῦ δογματικοῦ Πατέρα καί Ὑμνογράφου τῆς Ἐκκλησίας μας.

Τά ὑπόλοιπα τέσσερα ἀπό τά ἑπτά Ἀναστάσιμα Στιχηρά τροπάρια λέγονται «Ἀνατολικά». Λέγονται ἔτσι, γιατί πιθανόν νά γράφτηκαν ἀπό κάποιον Ἀνατόλιο καί ἀπό τόν συγγραφέα τους ἔλαβαν τό ὄνομα καί αὐτά.

Ὅλη αὐτή ἡ σειρά τῶν τροπαρίων κλείνει μέ ἕνα τροπάριο πρός τήν Θεοτόκο, γι᾽ αὐτό καί λέγεται «Θεοτοκίον» τό τροπάριο αὐτό. Τά Θεοτοκία τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Σαββάτου εἶναι ὑπέροχα, γιατί εἶναι ἡ δογματική διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας γιά τήν Θεοτόκο. Θά ἦταν ὡραῖο νά γνωρίζαμε ἀπέξω τά Θεοτοκία καί τῶν ὀκτώ ἤχων τῆς Ἐκκλησίας μας καί νά τά λέγαμε ὡς μία προσευχή στήν Κυρία Θεοτόκο. Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἀγαποῦσε καί ἔψαλλε τό Θεοτοκίο τοῦ Α΄ ἤχου, τό «Τήν Παγκόσμιον δόξαν».

4. Μετά τό Θεοτοκίον γίνεται στόν Ἑσπερινό σάν μία μικρή λιτανεία μέ λαμπάδες καί μέ θυμίαμα. Αὐτό λέγεται «Εἴσοδος τοῦ Ἑσπερινοῦ». Στήν παλαιά ἐποχή αὐτήν πραγματικά τήν στιγμή ἔμπαιναν οἱ ἱερεῖς γιά πρώτη φορά μέσα στό Ἱερό Βῆμα, γιά νά προσφέρουν θυμίαμα στό ἅγιο Θυσιαστήριο καί γιά νά ἀνάψουν τά ἑσπερινά φῶτα.

Ἀπό ἐδῶ ἀρχίζει κυρίως ὁ Ἑσπερινός· γι᾽ αὐτό καί στούς Κατανυκτικούς Ἑσπερινούς τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή σ᾽ αὐτό τό σημεῖο ἀλλάζει ἡ ἀτμόσφαιρα καί γίνεται πένθιμη, μέ τήν ἀλλαγή τῶν ἐνδυμάτων τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Ἀπό τό ἄναμμα τῶν φώτων πού γινόταν παλαιά στό σημεῖο αὐτό, ὅπως εἴπαμε, ἐμπνεύστηκε καί ὁ συνθέτης τοῦ Ἑσπερινοῦ καί ἔκανε τόν ὑπέροχο ὕμνο, πού ψάλλεται αὐτή τήν ὥρα, κατά τήν Εἴσοδο τῶν Ἱερέων στόν Ναό.

Εἶναι ὁ ὕμνος «Φῶς ἱλαρόν». Ἄς προσέξουμε τόν ὕμνον αὐτόν, χριστιανοί μου. Εἶναι ὕμνος ὑπέροχος καί εἶναι ὕμνος παλαιός. Τόσο παλαιός, ὥστε ὁ Μέγας Βασίλειος, Πατέρας τοῦ 4ου αἰώνα, γνώριζε τόν ὕμνο αὐτόν καί τόν ὀνομάζει μάλιστα «ἀρχαίαν φωνήν». Εἶναι δηλαδή πολύ ἀρχαιότερος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Τό «Φῶς ἱλαρόν», ἀγαπητοί μου, τό ἔψαλλαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί κατά τήν δύση τοῦ ἡλίου στήν ἑσπερινή τους λατρεία. Ὁ ὕμνος αὐτός εἶναι κατά τοῦτο σπουδαῖος, διότι μᾶς ἔρχεται ἀπό παλαιά ὡς μία δοξαστική ὁμολογία τῶν χριστιανῶν στήν Ἁγία Τριάδα, στόν Πατέρα, στόν Υἱόν καί στό Ἅγιο Πνεῦμα.

Ὅλοι οἱ χριστιανοί πρέπει νά μάθουμε νά ψάλλουμε τόν ὕμνον αὐτόν, ὡς μία παλαιά κληρονομιά τῶν πατέρων μας σέ μᾶς.

Ἀλλά θά συνεχίσουμε περί τοῦ Ἑσπερινοῦ καί στό ἄλλο κήρυγμά μας.


Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας


Π η γ ή : Ἑβδομαδιαῖο ἠλεκτρονικὸ περιοδικὸ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως: «Παναγία Προυσιώτισσα». Ἀριθμὸς φύλλου 30, Κυριακὴ 30 Ὀκτωβρίου 2011, σελ. 1-3. http://www.imgortmeg.gr/