Τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου, Ἐπισκόπου Σμύρνης

Τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου, Ἐπισκόπου Σμύρνης

(†28-8-1922)

Δράμα 1902

«Ζητῶ μεγάλον Σταυρόν, ἐπὶ τοῦ ὁποίου θὰ δοκιμάσω τὴν εὐχαρίστησιν, καθηλούμενος καὶ μὴ ἔχω ἕτερον τι νὰ δώσω πρὸς σωτηρίαν τῆς ἡμετέρας λατρευτῆς πατρίδος, νὰ δώσω τὸ αἷμά μου. Οὕτως ἐννοῶ τὸ ἐπ’ ἐμοὶ τὴν ζωὴν καὶ τὴν ἀρχιερωσύνην…»

(Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου πρὸς τὸν ἐπιτετραμμένο τῆς  Ἑλλάδας καὶ ἀργότερα Γενικὸ Πρόξενο στὴ Σμύρνη  Ἀρμάνδο Ποτέν, τὴν 16η Μαΐου 1907)

Σμύρνη 1922 (20 χρόνια μετά)

Μία γαλλικὴ περίπολος εἴκοσι ἀνδρῶν, κατευθύνθηκε ἀμέσως στὴ Μητρόπολη μὲ σκοπὸ νὰ πεισθεῖ ὁ ἅγιος Χρυσόστομος νὰ ἔλθει καὶ νὰ παραμείνει στὴν ἐκκλησία τῆς Sacre-Coeur ἢ στὸ γαλλικὸ προξενεῖο.

Ὁ ἅγιος Μητροπολίτης Χρυσόστομος δὲν δέχτηκε, λέγοντας ὅτι σὰν καλὸς ποιμένας εἶχε χρέος νὰ μείνει κοντὰ στὸ ποίμνιό του.

Ὅταν ἡ περίπολος ἔβγαινε ἀπὸ τὴ Μητρόπολη, ἕνα αὐτοκίνητο στὸ ὁποῖο ἐπέβαιναν ἕνας τοῦρκος ἀξιωματικὸς καὶ δύο στρατιῶτες, μὲ τὶς λόγχες πάνω στὰ ὅπλα, σταμάτησε μπροστὰ ἀπὸ τὸ Μητροπολιτικὸ κτίριο.

Ὁ ἀξιωματικὸς ἀνέβηκε ἐπάνω καὶ διέταξε τὸν ἅγιο Χρυσόστομο νὰ τὸν ἀκολουθήσει στὸν Νουρεντὶν πασά, τὸν στρατιωτικὸ διοικητή. Βλέποντας ὅτι ἀπάγεται ὁ Μητροπολίτης, ἄνδρες τῆς γαλλικῆς περιπόλου ἀκολουθοῦν τὸ αὐτοκίνητο.

Φτάνουν στὸν Μεγάλο Στρατώνα, ὅπου βρισκόταν ὁ διοικητής, ὁ στρατηγὸς Νουρεντίν. Ὁ ἀξιωματικὸς ποὺ συνόδευε τὸν ἅγιο Χρυσόστομο, τὸν ὁδήγησε μπροστὰ στὸν Νουρεντίν.

Σὲ δέκα λεπτά, καὶ ἐνῶ ὁ ἅγιος Χρυσόστομος κατέβαινε, βγῆκε στὸ μπαλκόνι τοῦ κτιρίου ὁ Νουρεντὶν πασάς, ὁ ὁποῖος ἀπευθύνθηκε στοὺς χίλιους μὲ χίλιους πεντακόσιους μουσουλμάνους, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ποὺ βρίσκονταν στὴν πλατεία. Τοὺς εἶπε ὅτι τοὺς παραδίδει τὸν Μητροπολίτη, προσθέτοντας χαρακτηριστικὰ τὶς φράσεις:

«Ἂν σᾶς ἔκανε καλό, νὰ τοῦ τὸ ἀνταποδώσετε. Ἂν σᾶς ἔκανε κακό, νὰ τοῦ κάνετε καὶ ἐσεῖς κακό!»

Ὁ ὄχλος ἅρπαξε, χωρὶς χρονοτριβή, τὸν ἅγιο καὶ τὸν ὁδήγησε πιὸ πέρα, μπροστὰ στὸ κομμωτήριο τοῦ Ismail, ἑνὸς Ἰταλοῦ προστατευόμενου. Ἐκεῖ σταμάτησαν καὶ τὸν ἕντυσαν μὲ μία ἄσπρη μπλούζα ποὺ πῆραν ἀπὸ τὸν κομμωτή.

Ἄρχισαν, ἀμέσως, νὰ τὸν χτυποῦν λυσσασμένα μὲ γροθιὲς καὶ μὲ ξύλα καὶ νὰ τὸν φτύνουν στὸ πρόσωπο. Τοῦ τρύπησαν μὲ μαχαιριὲς τὸ σῶμα, τοῦ ξερίζωσαν τὴ γενειάδα, τοῦ ἔβγαλαν τὰ μάτια καὶ τοῦ ξερίζωσαν τὴ μύτη καὶ τὰ αὐτιά. Ὁ ἅγιος ὑπομένει καὶ εὐλογεῖ τοὺς σφαγιαστές του.

Ἀπὸ καιροῦ εἰς καιρόν, ὅταν μποροῦσε, ὕψωνε κάπως τὸ δεξί Του χέρι καὶ εὐλογοῦσε τοὺς διῶκτες Του. Κάποιος ἀπὸ τὸν ἀφηνιασμένο ὄχλο ἀναγνωρίζει τὴν χειρονομία τῆς εὐλογίας, καὶ μὲ τὸ μαχαίρι του κόβει μανιασμένα καὶ τὰ δυὸ χέρια τοῦ Ἁγίου. Ἐκεῖνος σωριάστηκε στὴ ματωμένη γῆ μὲ στεναγμὸ ποὺ φαινόταν ὅτι ἦταν μᾶλλον στεναγμὸς ἀνακουφίσεως παρὰ πόνου.

Ἡ γαλλικὴ περίπολος παρακολουθοῦσε τὰ γεγονότα. Οἱ ἄνδρες ποὺ τὴν ἀποτελοῦσαν, εἶχαν βγεῖ ἀπὸ τὰ ροῦχα τους καὶ ἔτρεμαν, χωρὶς ὑπερβολή, ἀπὸ τὴν ἀγανάκτηση καὶ ἤθελαν νὰ ἐπέμβουν!

Ὁ ἐπικεφαλῆς, ὅμως, ἀξιωματικός, μὲ τὸ περίστροφο στὸ χέρι, ἀκολουθοῦσε τὶς διαταγὲς ποὺ τοὺς εἶχαν δοθεῖ καὶ τοὺς ἐμπόδισε νὰ κάνουν ὁποιαδήποτε κίνηση. Λίγο πιὸ πέρα, τὸν ἀποτελειώνουν…

«Ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ μου, θὰ ὑπηρετήσω τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸ Γένος, καὶ ἡ Μίτρα, τὴν ὁποία αἱ ἅγιαι χεῖρές σου ἐναπέθεσαν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς μου, ἐὰν πέπρωται να ἀπολέσῃ ποτὲ τὴν λαμπηδόνα τῶν λίθων της, θὰ μεταβληθῇ εἰς ἀκάνθινον στέφανον μάρτυρος Ἱεράρχου…»

(Ἀπευθυνόμενος στὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Ἰωακεὶμ Γ΄, κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς χειροτονίας του σὲ Μητροπολίτη Δράμας, τὸ Μάϊο τοῦ 1902)

Ἔτσι καὶ ἔγινε!

Ἅγιε καὶ μαρτυρικὲ Ἱεράρχα, πρέσβευε στὸν Κύριο καὶ Θεὸ μας, ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τοῦ ἔθνους μας!