Περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς

Περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (†), Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου.

Ἄς ποῦμε καὶ ὀλίγα περὶ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς.

Ὁ σκοπὸς τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς εἶναι νὰ προκαλέση κατάνυξι ἤ δοξολογία καὶ ὄχι ἐρωτικὸ συναισθηματισμό. Στὴν Δυτικὴ παράδοσι ἀπὸ τὸν Μεσαίωνα, ἀπὸ τοὺς Φράγκους δηλαδή, καθιερώθηκε νὰ μὴ διακρίνη κανεὶς τὰ ἐρωτικὰ ἀπὸ τὰ θρησκευτικὰ τραγούδια. Ἄν ἀκούσετε Προτεστάντες ἤ Παπικοὺς νὰ ψάλλουν μέσα στὸν ναό τους, καταλαβαίνετε ἀμέσως ὅτι τραγουδοῦν μέσα στὸν ναό. Δὲν ψάλλουν. Ἀποδίδουν τὰ τροπάριά τους μὲ ἕναν τρόπο ἐρωτικό.

Ὅταν τραγουδοῦν οἱ Παπικοὶ ὕμνους στὴν Παναγία, δὲν εἶναι μόνο τὰ λόγια ποὺ εἶναι ἐρωτικά, ἀλλὰ καὶ ἡ μουσικὴ εἶναι ἐρωτική. Δηλαδὴ εἶναι σὰν νὰ ἐρωτοτροποὺν με τὸν Χριστό! Ἀκούει κανεὶς ἕνα συναισθηματικὸ μέλος καὶ μία συναισθηματικὴ μουσική. Μὲ τὸ συναίσθημα προσπαθοῦν νὰ προκαλέσουν μία συναισθηματικὴ θρησκευτικότητα στα μέλη τους.

Ἐπειδὴ λοιπὸν ἡ Παράδοσίς τους ἔχει αὐτὸν τὸν συναισθηματικὸ χαρακτῆρα, γι’ αὐτὸν τὸν λόγο οἱ σοβαροὶ ἄνθρωποι στὴν Ἀμερικὴ καὶ στὴν Εὐρώπη δὲν θρησκεύουν, διότι δὲν πείθονται μὲ τέτοιους συναισθηματισμούς. Ὅσοι θρησκεύουν ἐκεῖ, εἶναι συναισθηματικοὶ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ὅμως δὲν εἶναι καὶ συνεπεῖς στὴν ἔρευνα. Γενικὰ ἐννοῶ στὴν ἔρευνα. Διότι ἕνας συνεπὴς Εὐρωπαῖος ἤ Ἀμερικανὸς εἶναι φυσικὸ νὰ εἶναι ἄθεος κάτω ἀπὸ τέτοιες προϋποθέσεις καὶ νὰ μὴν εἶναι οὔτε Παπικὸς οὔτε Προτεστάντης. Βαρειὰ βέβαια εἶναι αὐτὴ ἡ κουβέντα, ἀλλὰ αὐτὴ εἶναι ἡ πραγματικότητα. Διότι ἕνας σοβαρὸς ἐπιστήμων δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ παραδεχθῆ ποτὲ τὰ θεμέλια τῆς Παπικῆς ἤ Προτεσταντικῆς θεολογίας. Αὐτό, ἐν συνδυασμῷ μὲ τὸν συναισθηματικὸ τρόπο λατρείας τους, ἀποξενώνει πολὺ σοβαρὸ κόσμο ἀπὸ τὸν Παπικὸ καὶ Προτεσταντικὸ χῶρο. Γι’ αὐτὸ βλέπει κανεὶς τοὺς ναοὺς τους ἄδειους.

Τὸ ἴδιο φοβοῦμαι ὅτι θὰ πάθη καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἄν ἐπιτρέψη τὸν εὔσεβισμό, τὸν συναισθηματισμὸ καὶ τὴν διανόησι νὰ κατακτήσουν τὸν χῶρο τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας, διότι ἡ κρίσις, ποὺ νομίζω ὅτι περνάει σήμερα (σ. τὸ ἔτος 1983) ἡ Ἐκκλησία, θὰ εἶναι καὶ ἡ τελευταία Της. Μετὰ δὲν θὰ ὑπάρχη τίποτε τὸ ὄρθιο γιὰ νὰ σαλευθῆ καὶ νὰ ὑποστῆ κρίσι.

Πηγή: Τὸ βιβλίο τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου, Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου, «Πατερικὴ Θεολογία». Ἐκδόσεις Παρακαταθήκη, Α΄ ἔκδοση Αὔγουστος 2004, σελίδες 219-220.